Hangi kitaplar senin için zararlıdır?

Bana sorulmuş olsa, sanırım ilk aklıma gelen cevap, bir türlü dayanamayıp alıp kütüphaneme koyduğum “beni oku” diye gözümün içine bakan kitaplarım için duyduğum vicdan azabından dolayı, okunmamış kitaplarımın benim için zararlı olduğunu söylerdim. Kitap alma hızım ile, okuma hızımın uyumsuzluğunda biriken ve her kütüphanemin önünden geçerken kafamı kurcalayan kitaplar, işte benim için onlar zararlıdır. Huzursuzluk, vicdan azabı, gösteriş olsun diye kitap alıp kütüphane yapanlar gibi hissetme siniri hepsi bir arada, bana zarar veriyor.

Bir de mürekkeplerinde kurşun içeriği olan kitaplar var zararlı olanlar. Amerika 1985 öncesi çocuk kitaplarını bu nedenle toplatmış.

Forster’in, Howard’ın Akıbeti romanındaki Leonard Bast adlı karakter, devrilen bir kitap dolabının altında kalarak can vermiş. Aslına bakılırsa, kitap dolabının devrilmesine bağlı ölüm, kitap takıntılı bir kurban açısından ironik bir şekilde sembolize edilmiş.

Ama bu soru kitabın fiziksel zararlarından değil, sözel zararlarından bahsediyor olsa gerek….

Bazı içerikler, gündüz yayınlanan TV programları gibi, insanı pelteleştiriyor bana göre…

Fakat düşük kalitedeki kitaplar yanı sıra tarih boyunca kendilerine şenlik ateşinin reva görüldüğü kitaplar da çıkar karşımıza…

İskeriyende’deki büyük kütüphane ile Bağdat’taki Bilgelik Evi (Beyt’ül-Hikmet) gibi kütüphaneler baştan aşağı ateşe verilmiştir. Bunun gibi; Nazi’lerin kitap yakma eylemleri sonucu yok olan kitaplar, İspanyol fatihlerinin elinden kurtulamayan Maya kodeksleri, belirli dönemlerde Türkiye’de gündeme gelen sakıncalı kitaplar, bu tür ateşli eylemlerden nasibini almıştır.

Herkes için zararlı kitaplar farklıdır elbette. Tutucu ve gericiler ile düşünce özgürlüğünü savunanların “zararlı” kitaptan anladığı çok farklı olacaktır.

Fakat bana göre kitaplar ve her kitap okuru zararlı değildir. Kitaplar , düşünme tarzımızı değiştirebilir, bizi etkileyebilir, farklı ufuklar açabilir. Fakat o büyük suçları işleyenler; örneğin Kavgam veya Kominist Manifesto gibi kitapları okuyanlar değil, Hitler ve Stalin’in bürokratlarıdır.

Bu nedenle bana bu soru sorulsaydı eğer, Dünya’da çok tartışma yaratmış bu tür kitaplar ve adlarını bilmediğimiz milyarlarca kitabın zararlı olmadığını,

çünkü okurken kitapların etkilerine maruz kalmayacak kadar berrak görüşlere ve düşüncelere sahip olduğumu söylerdim herhalde…

Peki ya siz ne derdiniz?

Kaynak: The Oxbridge Questions – John Farndon