Tüm dünyaca yaşadığımız pandemi süreci organizasyonel yapılanmanın da şeklini değiştirmesinde hız kazanmasına neden oldu. Teknolojik alt yapının uygun olması ve direnç gösteren yönetici ve çalışanların da uyum sağlamak zorunda kalması ile; dikey ve yatay sınırlar ve organizasyonun, müşterileri ve tedarikçileri ile arasındaki sınırlar artık ortadan kalkıyor.
Sınırsız organizasyonlar dediğimiz bu yapılarda; kendi kendini yöneten ekipler oluşturulur ve fonksiyonel bölümlerin yerini çapraz fonksiyonel takımlar alarak; faaliyetlerin, süreçler bazında düzenlenmesi sağlanır. Organizasyonun verimliliği ve düzeni için; ortak vizyon ve katı etik anlayış benimsenir.
Çalışanlar arasında çoklu beceriler geliştirmek önemli olduğundan, rotasyon ve yatay geçişler önemlidir. Bu şekilde yatay sınırlar da en aza indirilir. Çalışanlar; ülke, şehir vs fiziksel sınırlar olmadan birbirleriyle iletişim kurabilirler. Esnek çalışma, çalışanları motive eder. Karar verme mekanizmaları çalışanların elindedir.
Sınırsız organizasyonlar; hızlı ve şartlara kolaylıkla uyum sağlayan bir organizasyondur. ama tabi bu organizasyonlarda her şey bu kadar güzel de değildir.
Bu organziasyonlarda; çalışanların yüz yüze iletişimi çok az olduğundan, sanal iletişim yöntemlerinin çok iyi tasarlanması gerekir. Tamamen sanal ağlarla iletişim kurulduğundan ağların güvenliğini sağlamak zor olabilir ve yüksek maliyet gerektirebilir. Fakat bunu aşan organizasyonlar için en temel sorun; bu tür organizasyonlarda çalışacak yeteneği elde etmek ve o yeteneği elde tutmak ile ilgili olacaktır.
Öz-motivasyonu, öz-disiplin, takım çalışması, bilgi ve becerileri yüksek çalışanların istihdamını gerektirir ki; karar alma becerileri, inisiyatif kullanmaları, belirli kontrol mekanizmaları olmadan disiplin sağlayabilmeleri, kendilerini geri bildirim almadan da geliştirebilmeleri gerekir. Otonomi sağlayabilecek derecede teknik bilgi ve beceriye sahip olmalıdırlar. Yani, sık sık kendilerine tekrarlanmadan; yaptıkları işin anlamı ve önemini içselleştirebilmeli, işin nasıl yapılacağına dair yöntem ve zamanlama ile ilgili karar verme yetkinliklerine sahip olmalıdırlar. Bu da bu tür organizasyonların duygusal dayanıklılığı yüksek, strese dayanıklı, öz motivasyonunu sağlayabilecek derecede içsel uyaranlara sahip, kaos içinde kendini yönetebilecek, sorumluluk düzeyleri yüksek, farklı kültürlere hoş görülü, yüksek merak, araştırma ve sürekli gelişim odaklı kişiler ile çalışmaları demektir.
İnsan kaynakları profesyonellerinin, bu kişilik yapısı, motivasyon ve öz güvene sahip yetenekleri işe alabilmeleri için kendilerini şimdiden hazırlamaları gerekir.
Bu tür organizasyonlar yeni organizasyonel süreçler olduğundan, kurumlar ve çalışanlar için uygulanması kolay olmayacaktır. Öncelikle uluslararası şirketler bir bölümlerini bu yönde geliştireceklerdir. Alt yapısı büyük ölçüde bilgi teknolojilerine dayandığından, bu tür organizasyonlara Teknoloji Bazlı (T-formu) organizasyonlar da denilir. Bu nedenle de genel olarak önce teknoloji dünyası bu tür organizasyonlar ile karşılaşacaktır.
Yararlanılan kaynak: Narkhede, P. A., & Joshi, S. P. (2007). Challenges of Human Resource Management in borderless world. Global Journal of Management Science, 2, 167-173.
