İnsan kaynaklarında öncelikli olarak İnsan Kaynakları bölümleri olmak üzere, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerine bağlı tüm bölümler, Psikoloji, Sosyoloji, İletişim Bölümleri, Mühendislik Fakültelerinden özellikle Endüstri Mühendislikleri olmak üzere diğer tüm mühendislik bölümlerinden mezun olanlar çalışabilir. Aslında 4 yıllık lisansını bitirmiş olan herkes insan kaynaklarında işe başlayabilir.
Ama o işi sürdürebilmeniz için bu eğitim yeterli değildir. Kariyerinize insan kaynaklarında devam edecekseniz, özellikle insan kaynaklarının hangi süreçlerinde uzmanlaşmak istediğinize net olarak karar vermeniz gerekir. Ve kararının ardından o süreçler üzerine eğitiminizi de devam ettirmelisiniz.
Bana genelde gelen mesajlarda, “insan kaynaklarında çalışmak istiyorum ne tavsiye edersiniz” şeklinde oluyor. Bu soru, henüz insan kaynakları ile ilgili bir araştırma yapmamış olduğunuzu gösteriyor aslında ve benim “dünya bir toz bulutuydu” diye başlayan uzun bir cevap yazmamı bekliyorsunuz demektir. Kesinlikle yargılamıyorum! Ama, elimizin altındaki o koca ve derin dünyadan da yararlanmak ve ondan sonra gerçekten bir uzmandan ne tür bir konuda bilgi istiyorsanız aslında onu sormak çok daha hedefe odaklı bir davranış olacaktır diye düşünüyorum. Bu kapsamda, insan kaynaklarında çalışmak isteyenlerin öncelikle hangi bilgi, beceri ve yetkinliklere sahip olması gerektiğine de bakmalarını tavsiye ediyorum.
İlk tavsiyem ARAŞTIRMACI OLUN!
Sadece insan kaynakları değil, her iş için “araştırmacı”, “meraklı” olmanız gerekir. İnsan kaynaklarında çalışanlar, hem herşeyi bilmeli hem de hiç bir şeyi bilmemeli. Her geçen gün değişen süreçler, uygulamalar, kanunlar, kararnameler vs’ler, insan kaynaklarında çalışanların her daim her kuralın arkasını sorgulama, nedenlerini araştırma yetkinliğini kazanmasını gerektirir. Her gün birbirinden farklı vakalar ile ilgilenir ve sorun çözerken, araştırma yapmayı, başvuracağı kaynakları iyi bilmelidir.
Bu nedenle de, eğer daha işin başındaysanız, internet denen elinizin altındaki o büyük ve derin dünyayı iyi değerlendirin derim.
Gelelim, insan kaynaklarında ne işler yapabileceğinize;
Öncelikle insan kaynaklarının hangi süreçleri var onları bir tek tek inceleyeceğiz her biri bir yazı halinde gelecek. Bu yazım daha genel, henüz işin çatısını anlattığım kısmı.
İnsan kaynaklarında,
Seçme ve yerleştirme, başvuru yönetim sistemi, işe alım gibi farklı şekillerde adlandırılan bir süreç vardır ki, zaten herkes buzdağının bu görünen kısmını bilir. Buzdağının altını göremeyenler, insan kaynaklarını seçme ve yerleştirme işlerinden ibaret sayarlar.
Diğer süreçler, özlük işleri süreçleridir. Özlük işleri çalışanları da aslında adı üstünde bildiğiniz özlük haklarınız ile ilgili süreçleri yürütürler. İşe alınırken toparlanan evraktan tutun, izinlerinize kadar takip edilen süreçler, işten çıkarma süreçleri de bu bölümlerin işidir.
Yetenek yönetimi dediğimiz bir diğer süreç, içerisinde performans ve kariyer yönetimi süreçlerini kapsar. Yani şirket çalışanlarının performanslarını ölçüp, terfilerini planlarlar. Hatta içine ödül ve disiplin süreçlerini de ekleyerek yetenek yönetimini üç boyutlu olarak yönetirler.
Eğitim ve Gelişim süreçlerinde ise, performans çıktılarından beslenen verileri analiz edip, kimlerin hangi eğitimlere ihtiyacı var belirler ve çalışanları eğitimlere gönderirler. Koçluk, mentörlük, liderlik programları da bu süreçler içerisinde yürütülür.
Diğer bir süreç, ücretlendirme sürecidir. Bu süreçte de, tüm ücret yapısı için kurallar konur ve her ay alınan maaşlar, primler vs’ler yapılandırılır ve hesaplanır. Çalışanları en çok ilgilendiren süreçlerdir.
Endüstriyel ilişkileri yürüten süreçleri de vardır insan kaynaklarının. En çok Endüstri ve Örgüt Psikolojisi ile karıştırılır. Birbiri ile alakası yoktur. Endüstriyel ilişkiler, sendikalar ile toplu sözleşmeleri takip eden, pazarlıklara oturan, mevzuatı, çalışma ilişkilerini çok iyi bilen kişilerden oluşur.
Endüstri ve örgüt psikologları ise, motivasyon, iş tatmini, performans, işe uyum gibi konuları dert edinir ve seçme yerleştirme, performans, kariyer yönetimi, ödül disiplin sistemleri, işveren markası, kurumsal iletişim, eğitim ve gelişim bölümleri başta olmak üzere insanı ilgilendiren her süreçte söyleyecek söze sahip olurlar.
İnsan kaynaklarının bir başka tarafı ise, işçi sağlığı ve iş güvenliği süreçleridir. Bu süreçlerde ise, özellikle yüksek tehlike sınıfına giren iş yerlerindeki güvenliği sağlayan, yasal prosedürleri yerine getiren kişiler çalışır.
Bunun yanı sıra özellikle belli bir olgunluk seviyesine erişmiş firmalarda, insan kaynakları projelerini yürüten hem insan kaynakları hem de bilgisayar sistemleri hakkında bilgisi olan kişilerin çalıştığı bölümler vardır. Özellikle endüstri, bilgisayar mühendisleri başta olmak üzere genel olarak mühendislik bölümlerinin mezunlarının çalıştığı bu süreçlerde, kurumların insan kaynakları sistemlerinin analizi, kurulması, tasarlanması bir yazılım süreci ile entegre edilmesi konuları yer alır.
Bazen ayrı olsa da, yine de bir araya getirilmiş bir diğer süreç de, idari işler süreçleridir. Eğer firma çok büyük değilse, idari işleri de insan kaynakları birimleri yürütür. Genel olarak, yemek, servis, klimalar, çalışma ortamı vs ile ilgilenen hijyen faktörleri için önemi yüksek olan bölümlerden biridir.
Bir diğer, insan kaynakları süreçleri ise, organizasyonel gelişim olarak adlandırdığımız süreçlerdir. Bu süreçlerde çalışanlar, firmanın organizasyonel yapısı ile ilgili olarak çalışmalar yaparlar. Organizasyon yönetimi ile, performans değerlendirme ve kariyer yönetimi de zaman zaman bu süreçlerin içine dahil edilebilir.
Bir başka insan kaynakları süreçleri de, kurumsal iletişimdir. Eğer ki, yine kurum çok büyük değilse, kurumsal iletişimi de yine insan kaynakları yürütür aynı işveren markası çalışmalarını yürüttüğü gibi…
Şimdi, insan kaynaklarında çalışmak istiyorum diyen arkadaşlarıma bir daha soruyorum?
Gerçekte ne iş yapmak istiyorsunuz? İşte yazımın başında “dünya toz bulutu” derken, sizin bir cümle ile benden tavsiye beklediğiniz, beynimden hızla geçen tüm unsurlar bunlar oluyor.
İnsan kaynaklarında çalışmak isteyen arkadaşlarımızın kendilerine belirleyecekleri hedef ve bu hedefe odaklı yapacakları faaliyetler ve harcayacakları enerji başarı oranlarının artmasına ya da azalmasına neden olacaktır.
Bir seri halinde tüm bahsettiğim bu süreçlerin detaylarını sizlerle en yakın zamanda paylaşacağım.
